Wspólność majątkowa małżeńska to jeden z najważniejszych aspektów prawnych związku małżeńskiego. Wiele osób zastanawia się, czy majątek staje się wspólny dopiero po określonym czasie trwania małżeństwa. Warto dokładnie poznać zasady regulujące tę kwestię, aby świadomie zarządzać swoimi finansami w małżeństwie.
Od kiedy majątek małżonków staje się wspólny?
Wspólność majątkowa powstaje automatycznie w momencie zawarcia związku małżeńskiego. Nie ma znaczenia, czy małżeństwo trwa rok czy dwadzieścia lat – zasady pozostają takie same. Jest to ustawowy ustrój majątkowy, który nie wymaga dodatkowych formalności ani upływu określonego czasu.
Automatyczny charakter wspólności ustawowej oznacza, że małżonkowie nie muszą podejmować żadnych dodatkowych działań prawnych. Wszystko, co nabywają w trakcie małżeństwa, automatycznie staje się ich wspólną własnością. Warto wiedzieć ile kosztuje dopisanie małżonka do aktu notarialnego, gdy chcemy formalnie uregulować stan prawny nieruchomości.
Upływ czasu nie ma żadnego wpływu na powstanie wspólności majątkowej. Nie istnieje okres karencji ani moment, od którego majątek zacząłby być wspólny. Zasada ta obowiązuje od pierwszego dnia małżeństwa aż do jego ustania poprzez rozwód, separację lub śmierć jednego z małżonków.
Co stanowi majątek wspólny w małżeństwie?
Wynagrodzenia i dochody z pracy stanowią podstawowy składnik majątku wspólnego. Obejmuje to nie tylko pensje z umowy o pracę, ale również przychody z działalności gospodarczej, umów zlecenia czy o dzieło. Wszystkie zarobki wypracowane w trakcie trwania małżeństwa należą do obojga małżonków.
Nieruchomości i ruchomości nabyte w czasie małżeństwa wchodzą w skład majątku wspólnego. Dotyczy to mieszkań, domów, samochodów czy sprzętów domowych zakupionych ze wspólnych środków. W przypadku śmierci współmałżonka, warto wiedzieć czy po śmierci męża mieszkanie przechodzi na żonę.
Oszczędności zgromadzone podczas małżeństwa oraz środki na kontach bankowych również stanowią majątek wspólny. Nie ma znaczenia, na czyje nazwisko założone jest konto – pieniądze należą do obojga małżonków. To samo dotyczy lokat, obligacji czy innych form oszczędzania.
Składki emerytalne i ubezpieczeniowe opłacane w trakcie małżeństwa są częścią majątku wspólnego. Dotyczy to zarówno składek odprowadzanych do ZUS, jak i dobrowolnych ubezpieczeń na życie czy programów emerytalnych.
Zobowiązania i długi zaciągnięte wspólnie przez małżonków również wchodzą w skład majątku wspólnego. Kredyty, pożyczki czy inne zobowiązania finansowe podjęte za zgodą obojga małżonków obciążają ich wspólny majątek.
Jakie składniki majątku pozostają osobiste?
Majątek nabyty przed zawarciem małżeństwa pozostaje własnością osobistą każdego z małżonków. Wszystko, co dana osoba posiadała przed ślubem, nie wchodzi do majątku wspólnego. Jeśli otrzymaliśmy majątek w formie darowizny, warto sprawdzić czy darowiznę można sprzedać i jakie są zasady.
Spadki i darowizny otrzymane w trakcie małżeństwa stanowią majątek osobisty, chyba że darczyńca lub spadkodawca postanowił inaczej. Jeśli jeden z małżonków otrzyma spadek po rodzicach lub darowiznę od rodziny, te składniki majątku pozostają jego wyłączną własnością.
Prawa niezbywalne związane z osobą małżonka, takie jak prawo do renty inwalidzkiej czy odszkodowania za uszczerbek na zdrowiu, pozostają majątkiem osobistym. Te świadczenia mają charakter ściśle osobisty i nie podlegają wspólności.
Wynagrodzenie za osobiste osiągnięcia naukowe, artystyczne czy sportowe stanowi majątek osobisty. Nagrody, honoraria czy tantiemy za utwory stworzone przez jednego z małżonków należą wyłącznie do twórcy.
Jak zmienić ustrój majątkowy w małżeństwie?
Intercyza przedmałżeńska pozwala na ustalenie odmiennych zasad niż ustawowa wspólność majątkowa. Musi być zawarta w formie aktu notarialnego przed ślubem. Małżonkowie mogą wybrać rozdzielność majątkową lub zmodyfikować zakres wspólności.
Rozdzielność majątkowa może zostać ustanowiona również w trakcie małżeństwa. Wymaga to wizyty u notariusza i zgodnego oświadczenia woli małżonków. Jest to przydatne rozwiązanie szczególnie dla osób prowadzących działalność gospodarczą lub zagrożonych długami. Jeśli pojawią się problemy, warto wiedzieć co zrobić, gdy mąż nie zgadza się na podział majątku.
Małżonkowie mogą też wybrać rozszerzoną lub ograniczoną wspólność majątkową. Rozszerzona wspólność obejmuje również składniki majątku osobistego, podczas gdy ograniczona wyłącza niektóre elementy ze wspólności.
Zmiana ustroju majątkowego warta jest rozważenia w szczególnych sytuacjach życiowych. Dotyczy to zwłaszcza prowadzenia działalności gospodarczej, zagrożenia egzekucją komorniczą czy planowania większych inwestycji przez jednego z małżonków.
